Tüm dünyada koronavirüs salgınıyla birlikte swap arayışları arttı. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu para takası görüşmelerinden beklediği sonucu alamadı. Bunun üzerine bir de yabancının hem devlet tahvili hem de hisse piyasalarından çıkması dövize olan ihtiyacı arttırdı. Merkez Bankası’nın (TCMB) son açıkladığı mayıs verilerine göre, rezerv varlıkları, mayısta bir önceki aya göre yüzde 5,3 artarak 90,9 milyar dolara yükseldi. ‘Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi Gelişmeleri’ verilerine göre, bu dönemde alt kalemler itibarıyla, döviz varlıkları bir önceki aya göre yüzde 5,4 artarak 52,8 milyar dolar olurken, altın cinsinden rezerv varlıkları da yine yüzde 5,4 artarak 36,7 milyar dolara ulaştı.
Nisanda 37,8 milyar dolar olan TCMB’nin yurt içi ve yurt dışı yerleşik bankalarla yapmış olduğu finansal türev işlemlerinden kaynaklanan net döviz ve altın yükümlülükleri 55,3 milyar dolara yükseldi. Bu rakamın 15 milyar doları Katar Merkez Bankası, 1 milyar doları Çin Merkez Bankası ile yapılan takas (swap) anlaşmasından gelen paradan oluşuyor. Geri kalan 39,3 milyar dolar ise bankalarla yapılan swaptan kaynaklanıyor. Mayısta Katar Merkez Bankası ile TCMB arasındaki TL-Riyal takası (swap) hattı anlaşmasının tutarı artırılmıştı. Hattın kapasitesi 5 milyar dolar karşılığı Türk Lirası ve Katar Riyali’nden 15 milyar dolar karşılığı Türk Lirası ve Katar Riyali’ne yükseltilmişti. Mayıs sonu itibarıyla net uluslararası rezerv 28 milyar dolar olurken, swap hariç net uluslararası rezerv -27,3 milyar dolar oldu.
Analistler de Merkez’in verilerini yorumladı. Analist Fatih Sezer “Merkez Bankası’nın 2020 Mayıs ayı sonunda swap döviz yükümlülüğü 51.8 milyar dolara ulaşmış. Son açıklanan veriye göre net toplam rezervi (altın+döviz) 31.4 milyar dolar” dedi. Ekonomist Dr. Murat Kubilay da “Uluslararası rezerv verisi açıklandı; beklediğimiz gibi 50 milyar doların üzerinde swap yükümlülüğü var. Bilanço içi ve dışı rezervler açık ara rekor kırdı. 2001 ile ‘mukayese edilemeyecek kadar’ kötü durumdayız” dedi. Bazı analistler de durumu şöyle yorumladı: “Bunun Türkçesi Merkez Bankasının döviz ve altın net rezervi mayıs sonu itibarıyla eksi 20.4 milyon dolar. Benim tahminim bu ay sonu swap yükümlülüğü 60 milyon doları bulabilir.” Gelecek Partisi Genel Başkan Danışmanı ve Ekonomist İbrahim Turhan ise hükümete bazı sorular yöneltti. Turhan “Bu kadar swap artışına rağmen rezervler neden artmıyor? Bu rezerv diye gördüğümüz swap ile sağlanan döviz ise rezervler ne oldu? Haydi Nasrettin Hocanın sorduğu gibi soralım; “Bu kediyse ciğer nerede? Bu ciğerse kedi nerede?” diye konuştu.
ÇIKIŞIN 5 MİLYAR DOLARI FAİZ
Vadesine 1 yıl veya daha az kalmış Merkezi Yönetim ve Merkez Bankası’nın önceden belirlenmiş döviz çıkışları (döviz kredileri, menkul kıymetler ve mevduat işlemlerinden doğan yükümlülükler) bir önceki aya göre yüzde 0,2 azalarak 22.2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu tutarın 17.2 milyar doları anapara, 5 milyar doları faizden oluşuyor. Ayrıca, Merkez Bankası’nın yurtiçi ve yurtdışı yerleşik bankalarla yapmış olduğu finansal türev işlemlerinden kaynaklanan net döviz ve altın yükümlülükleri 55.3 milyar doları olup, söz konusu tutarın 20.1 milyar doları bir ay vadeli.
kaynak: karar
Yorumlar